فیبروم رحم، رشد توده‌های خوش خیم در دیواره رحم و یکی از بیماری‌های رایج در زنان است.

این توده‌ها ممکن است به کوچکی حبه انگور یا به بزرگی یک طالبی باشند. حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد زنان در سنین باروری مبتلا به علائم ناشی از فیبروم رحم هستند. تعداد بیشتری از این زنان با وجود داشتن فیبروم رحم، بدون علامت هستند. فیبروم رحم به ندرت قبل از اولین قاعدگی بروز می‌کند. حاملگی رشد آن را افزایش می‌دهد و با یائسگی، پسرفت می‌کند.

علت ایجاد فیبروم رحم در زنان

علت قطعی ایجاد فیبروم رحم مشحص نیست اما موارد زیر به عنوان علل احتمالی بروز فییروئید شناخته می شوند.

• ژن‌هایی که رشد سلول‌های عضلانی دیواره رحم را تسریع می‌کنند، می‌توانند در این امر دخیل باشند.
• ناهنجاری‌های عروق خونی رحم، هم می‌تواند عامل موثری به حساب آید.
• وجود استروژن و پروژسترون، می‌تواند به نوعی در این امر دخیل باشد.
• نژاد سیاه، چاقی، سنین نزدیک به یائسگی و سیگاری بودن نیز از علت‌های ایجاد فیبروم رحم می‌باشند.

علت ایجاد فیبروم رحم در زنان

علائم فیبروم رحم در زنان

رایج ترین علامت فیبروم رحم، قاعدگی سنگین است؛ فیبروم ها ممکن است علاوه بر قاعدگی سنگین منجر به کرامپ لگن، خونریزی بین دوره ای، پف کردگی شکم شوند. سایر علائم فیبروم رحم عبارتند از:

• کاهش فواصل بین قاعدگی‌ها
• احساس فشار روی مثانه
• درد و فشار در لگن
• درد تیزی در ناحیه تحتانی پشت و ساق
• اختلالات بارداری

شایع ترین انواع فیبروم رحم در زنان

فیبروم رحم داخل جداری

شایع ترین شکل فییروئید است که در دیواره رحم رشد می‌کند و گاهی خونریزی شدید قاعدگی، تکرر ادرار و در برخی موارد دردهای ناحیه پشت و لگن را سبب می‌گردد.

فیبروم رحم تحت مخاطی

نادرترین شکل عارضه فییروئید است. این نوع فیبروم رحم در زیر آندومتر رحم (پوشش داخلی رحم) رشد کرده و می‌تواند به درون حفره رحمی گسترش یابد. این نوع، خونریزی شدید قاعدگی را سبب می‌شود و ارتباط تنگاتنگی با نازایی دارد.

فیبروم رحم تحت صفاقی

این نوع فیبروم رحم در خارج از رحم رشد نموده و گاه بر روی یک پایه قرار دارند. این نوع فیبروم رحم معمولا خونریزی نمی‌دهد، اما می‌توانند تولید فشار نماید. همچنین به ندرت پیچ خورده و تحلیل رفته یا دردناک می‌شود.

روش های تشخیص و درمان فیبروم رحم

خبر خوب این است که فیبروم ها تنها زمانی که باعث بروز علامت شوند، نیاز به درمان دارند و این در حالی است که اکثر زنان بدون علامت هستند. برخی اوقات این فیبروم های رحم باعث درد و ناراحتی می شوند اما به طور معمول خطرناک و تهدید کننده زندگی نیستند. تشخیص زودهنگام این فیبروم ها بسیار مهم است و گامی در جلوگیری از برداشتن رحم در آینده تلقی می شود.

فیبروم ها اکثرا در یک معاینه بالینی معمول با تصویربرداری مشخص می‌شوند. روش تصویربرداری سه بعدی، محل دقیق فیبروم رحم را نشان می‌دهد. سونوگرافی ترانس واژینال (از راه واژن)، در اندازه گیری فیبروم رحم به کار می‌رود. در صورت بروز علائم با استفاده از دارو یا همراه با جراحی، درمان می‌شود.

روش های تشخیص و درمان فیبروم رحم

اگر فیبروم رحم علامتی نظیر خونریزی شدید، فشار یا درد تولید نکند و منجر به نازایی نشود، معمولا نیازی به درمان نخواهد داشت. برخی از مهم ترین روش های جراحی موجود برای درمان فیبروم رحم عبارتند از:

درمان فیبروم رحم با جراحی میومکتومی

در این روش فقط فیبروم خارج می‌شود و رحم باقی می ماند. این بهترین انتخاب برای زنانی است که تصمیم به بچه دار شدن دارند. در این روش از طریق برش کوچکی بر روی شکم ابزارهای کوچک ویدئویی وارد رحم می‌گردند.

یکی از مضرات میومکتومی، بروز چسبندگی است. نوعی بافت ترمیمی در ساختمان‌های لگنی ایجاد شده و آن‌ها را به هم می‌چسباند. مشکل دیگر این است که ممکن است فیبروم عود کند، چراکه رحم به طور کامل برداشته نشده است.

درمان فیبروم رحم با هیسترکتومی

در این روش رحم از طریق برشی بر روی بخش پایینی شکم، از راه واژن و یا از طریق لاپاراسکوپی خارج می‌شود. در این شیوه فیبروم رحم و علائم همراه آن به طور کامل حذف می‌گردند. زنانی که هیسترکتومی شده‌اند، بیشتر از بقیه به بی اختیاری ادراری دچار شده و دو سال زودتر از دیگران به مرحله یائسگی می‌رسند.

درمان فیبروم رحم از طریق آمبولی شریان رحمی

در آن فیبروم، از طریق قطع جریان خون چروکیده می‌شود. در این روش رادیولوژیست، یک سوند یا کاتتر را از راه یک برش کوچک در پوست ناحیه کشاله ران، وارد شریان ران می‌کند. کاتتر با راهنمایی اشعه ایکس و ماده حاجب به یکی از دو شریانی که خون رسانی به رحم را بر عهده دارند، وارد می‌گردد.

سپس ذراتی به اندازه شن که از مواد مصنوعی ساخته شده‌اند، به درون شریان رحمی تزریق می‌گردند. این ذرات در رگ‌های تغذیه کننده فیبروم رحم تجمع یافته و خون‌رسانی آن را قطع می‌کنند. پس از آمبولیزاسیون، شانس بارداری کمتر و عوارض آن بیشتر از میومکتومی خواهد بود، ولی عوارض جدی نادر است.

جراحی فیبروم رحم با استفاده از امواج ماورای صوت

با استفاده از امواج ماورای صوت، فیبروم رحم را حرارت داده و خشک می‌کنند. این روش برای کسانی که فیبروم رحم آن‌ها متعدد بوده و یا در اعماق لگن، پشت روده‌ها یا نزدیک به اعصاب ناحیه ساکروم، در بخش تحتانی ستون فقرات قرار دارد، توصیه نمی‌شود. پس از انجام آن مواردی از بارداری دیده شده است.

تاثیر فیبروم رحم بر بارداری

اکثر زنان مشکلات اندکی در ارتباط با فیبروم های موجود در رحم خویش دارند و بیشتر آنان بدون هیچ مشکلی باردار شده و وضع حمل می‌نمایند. اکثر این نوع فیبروم ها واقعا از نظر اندازه رشد نمی‌کنند و تمایل به بازگشت اندازه پیش از بارداری دارند.

اما برخی از فیبروم های بسیار بزرگ می‌توانند اندازه رحم را افزایش دهند و یبوست یا تکرر ادرار را سبب شوند. فیبروم ها، احتمال ناباروری و زایمان زودرس را زیاد می‌کنند. مشکلاتی که فیبروم رحم در بارداری ایجاد می کند، شامل موارد زیراست:

• اگر فیبروم ها زیر پوشش داخلی رحم رشد کنند، موجب تداخل در امر جایگزینی تخم (جنین) و اتصال آن به دیواره رحم می‌شوند. این امر ممکن است منجر به سقط جنین سریع و ناباروری گردد.
• به ندرت فیبروم ها موجب انسداد گردن رحم و یا مدخل لوله‌های فالوپ به درون رحم می شوند.
• فیبروم ها می‌توانند در انتهای دوران بارداری موجب به هم خوردن رشد و انبساط عادی رحم شده و منجر به زایمان زودرس گردند.
• فیبروم ها به صورت بسیار نادر ممکن است در قسمت تحتانی رحم رشد نموده و موجب انسداد بخشی از مجرای زایمان گردند. در این صورت برای تولد نوزاد ناچار به عمل سزارین می‌باشد.

تاثیر فیبروم رحم بر بارداری

چند توصیه به مبتلایان به فیبروم رحم

خود را به خاطر فیبروم رحم سرزنش نکنید

نباید خودتان را سرزنش کنید ، بلکه باید بدانید که هنوز علت قطعی ایجاد فیبروم های رحم معلوم نیست، اما راه های درمانی برای آن وجود دارد.

به همراه داشتن نوار بهداشتی برای مبتلایان به فیبروم رحم ضروری است

افرادی که دچار فیبروم های رحم می شوند، معمولا خونریزی های قاعدگی نامنظم دارند و در بین پریودهای خود، خونریزی می کنند. بنابراین توصیه می شود که حتما وسایل لازم مانند نوار بهداشتی را همیشه همراه خودشان داشته باشند تا در صورت نیاز، دچار سردرگمی نشوند.

اقدام به بارداری در مبتلایان به فیبروم رحم

اگر فردی هستید که به فیبروم های رحم مبتلا هستید و می خواهید برای باردار شدن اقدام کنید، حتما در نظر داشته باشید که ممکن است مدتی طول بکشد تا حاملگی رخ دهد. این گفته اشتباه است که همه افرادی که دارای فیبروم های رحم هستند، نمی توانند حامله شوند. اگر تحت نظر پزشک باشید، احتمال حاملگی در شما افزایش می یابد. آمارها نشان می دهد که بسیاری از افرادی که فیبروم های رحم داشتند، توانستند باردار شوند و بارداری موفقی هم داشته اند.

معاینات دوره ای برای مبتلایان به فیبروم رحم ضروری است

معاینات دوره ای را فراموش نکنید. به این دسته از افراد توصیه می شود که هر سه تا شش ماه یک بار به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند. این پیگیری ها به این دلیل انجام می شود تا معلوم شود که آیا فیبروم بزرگ شده یا نه و یا اینکه آیا فیبروم جدیدی به وجود آمده است یا نه.

ممکن است احساس پری مثانه و دفع ادرار کنید و مدام به سرویس بهداشتی بروید، زیرا ممکن است فیبروم بزرگ شده و به مثانه فشار وارد کند و شما احساس پری مثانه کنید.

تاثیر فیبروم رحم بر رابطه جنسی

فیبروم های رحم به دلیل ایجاد خونریزی و یا ایجاد درد در حین مقاربت جنسی، ممکن است تغییراتی را در رابطه جنسی شما با همسرتان ایجاد کنند. بنابراین حتما از پزشک خود در این خصوص راه کارهای لازم را جویا شوید.

ممنوعیت مصرف قرص ضدبارداری در زنان مبتلا به فیبروم رحم

از مصرف قرص های ضد بارداری که حاوی مقادیر زیادی هورمون استروژن هستند، جدا خودداری کنید.